Likopen Domatesin Öyküsü
LikopenNedir?
Likopen, bir gıdada ölçülen en yüksek antioksidana sahip, domatese kırmızı rengini veren bir pigmenttir. Kardeşi beta karoten gibi likopen de karotenoit ailesinin üyesidir. Karotenoitler meyve ve sebzelerin, turuncu ve sarı gibi renklere sahip olmasını sağlayan kimyasallardır. Likopen, karotenoitler içinde “ilaç benzeri etkiye sahip” en önemli besin kaynağıdır. Sadece yeşil bitkiler ve bazı mikroorganizmalar (bakteri, mantar ve algler) karotenoit üretirler. Hayvanlar ve insanlar ise bu hayati kimyasalları vücutlarında saklarlar. Likopen, insan plazmasında en baskın karotenoittir. Bu durum, belki de, likopenin insanların savunma sistemlerindeki biyolojik öneminin de göstergesidir. Likopen seviyeleri, çeşitli biyolojik durumlardan ve yaşam şartlarından etkilenir. Likopen, özellikle yağdan zengin dokular olan deride, karaciğerde, testislerde ve prostatta bol miktarda bulunur.
Mükemmel Bir Antioksidan Kaynağı: Likopen
Domates, çok güçlü antioksidan etkiye sahip bir biyo-koruyucu güç ile doludur; Bu güç Likopendir!
Sadece domates mi? Domates suyu, domates salçası, ketçap, domatesli yemekler ve aklınıza gelecek bütün domates ürünleri… Antioksidan olarak likopen, serbest radikallerle savaşında büyük bir güce sahip olduğu gibi; başka antioksidan maddelere de yardım eder. Pek çok kimyasal reaksiyonda yer alan likopen, C ve E vitaminlerinin antioksidan aktivitelerinde destekleyici ve güçlendirici yarar sağlar. Likopenin, C ve E vitaminiyle oluşturduğu bu sinerji çok önemlidir. Bu üç madde bir araya geldiğinde sigaranın, güneş ışınlarının, çevresel radyasyon ve kimyasalların, ozon gazlarının doku hasarı yaratan etkilerini çok büyük ölçüde azaltır.
Likopen İçeren Besinler
En önemli likopen kaynakları domates ve domates ürünleridir. Domates, likopen açısından vazgeçilmezdir ve doğadaki en zengin likopen kaynağıdır. Hatta ısıl işlem sonucu domatesin içindeki likopen maddesi arttığı için, domates ürünleri, çiğ domatesin kendisinden bile daha iyi birer likopen kaynağı olur. Ayrıca; kurutulmuş kayısı, kuşburnu, pembe greyfurt ve karpuz da likopen içeren besinler arasındadır.
| Gıda | Porsiyon Miktarı | Likopen (mg) |
|---|---|---|
| Domates Suyu | 250 ml | 25,0 |
| Ketçap | 15 ml | 2,7 |
| Spagetti Suyu | 125 ml | 28,1 |
| Domates Salçası | 30 ml (2 Yemek Kaşığı) | 13,8 |
| Domates Çorbası | 250 ml | 9,7 |
| Domates Sosu | 60 ml (1/4 Bardak) | 8,9 |
| Chili Sos | 30 ml (2 Yemek Kaşığı) | 6,7 |
| Kokteyl Sos | 30 ml (2 Yemek Kaşığı) | 5,9 |
| Karpuz | 368 g (1 Dilim 25x2 cm) | 14,7 |
| Pembe Greyfurt | 125 g (1/2) | 4,9 |
| Çiğ Domates | 125 g (1 Orta Boy) | 3,7 |
Kaynak : Institue of Nutrional Sciences
Likopen nasıl tüketilmelidir?
- Sabahları güne hafif ısıtılmış ve biraz zeytinyağı ilave edilmiş soyulmuş domates yiyerek başlayabilirsiniz.
- Sebzeli bir sandviçe ketçap ekleyebilirsiniz.
- Salatalarınızı kurutulmuş domates ile lezzetlendirebilirsiniz.
- Makarna üzerine domates sosu ekleyebilirsiniz.
- Sebze yemeklerine domates salçası ekleyebilirsiniz.
- İsteğe bağlı olarak domates suyu içebilirsiniz.
- Damak tadınıza uyduğu takdirde tükettiğiniz bazı yemeklere ketçap ekleyebilirsiniz.
- Domates suyu, domates püresi ve salça ile yapılmış sosları çok daha bol yiyebilirsiniz.
Yoğun likopen içeren Tat ürünlerini incelemek isterseniz;
| Ürün |
1 Yemek Kaşığı Ölçüsü (g) |
Likopen Değeri (mg/100) |
Likopen Değeri (mg/1 yemek kaşığında) |
|---|---|---|---|
| Tat domates suyu | 11 | 10,98 | 1,21 |
| Tat domates püresi | 15 | 26,97 | 4,05 |
| Tat tatlı ketçap | 20 | 21,77 | 4,35 |
| Tat salça | 25 | 85,54 | 21,39 |
Kaynak : Likopen değerleri Tübitak analiz sonuçlarına göre hesaplanmıştır.
Likopenli gıdalar nasıl tüketilmeli?
Likopenin; önemli hücre biyomoleküllerini, hücre duvarını, hücresel yapıları ve özellikle de DNA’yı koruyarak bazı hastalıkları önlemeye yardımcı olduğu düşünülmektedir. Sağlıklı insanlarla yapılan bir çalışmada, likopen ya da domatesli ürünlerin bulunmadığı bir diyetin sonucunda, fazlaca serbest radikaller tespit edilmiştir. Likopenli içeren besinler yenmesi sonucunda ise oksidasyon seviyesinde azalma olduğu görülmüştür.
- LDL kolesterolünü düşürür. Dolayısıyla kalp sağlığını korumaya da yardımcıdır.
- Osteoporoz riskini azaltır.
- Cildi korur.
- Bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Hamilelikte likopen alımı, çocukların bilişsel gelişimine katkı sağlar.
- Likopen, sağlıklı bir kan dolaşımının sağlanmasında faydalıdır.
Likopen’in Cilde Faydaları
Beslenme uzmanları, likopenin, ultraviyole ışınlara karşı deriyi koruduğunu belirtirler. Ancak, domatesin etkisi cildinizi sadece ultraviyole ışınlarından korumakla sınırlı değildir. Domates, başlı başına bir güzellik ve sağlık kaynağıdır. Likopenin cilde sağladığı diğer faydalar ise;
- Olağanüstü bir serbest radikal yok edicidir.
- Cildinizin oksijeni daha iyi ve etkili kullanmasını sağlar.
- Ultraviyolenin ciltteki yaşlandırıcı etkilerini önler.
- Cildin yangısal tepkisini azaltır.
Bu yaz cildinizi likopen ile koruyun!
Son 20-30 yıl içinde en çok artan kanser tiplerinden biri de cilt kanserleridir. Özellikle “malignant melonama” olarak tanımlanan cilt kanserleri çok ağır ve hızlı seyirlidir. Antioksidanlardan zengin bir beslenme tarzının, güneş hasarına bağlı cilt kanserinden korunmada güçlü bir destek olduğu şimdi daha iyi biliniyor. Antioksidan zengini besinler, çevresel tehditlerle ilişkili cilt kanserlerinde oldukça etkin yardımcılardır. Hayfa Tıp Merkezi araştırmacılarından Dr. Michael Aviram, domates ve domates ürünlerinde bol miktarda bulunan likopenin, özellikle güneş ışınları ile ilişkili cilt kanserlerinden korunmada etkin olduğunu gösteren önemli çalışmalar yapmaktadır.
Likopen ve Sağlık
- 1. Likopen osteoporoz oluşumunu geciktirir ve hafifletir.Bu, özellikle orta yaş ve sonrasında kadınlar için önemlidir. Kemik kırılganlaşmasına karşı besinlerle yeteri miktarda D vitamini ve kalsiyum alınması gerekmektedir. Domates ve domates ürünlerinde bulunan likopen, kalsiyum ve D vitamini ile oluşan kemik güçlenmesini daha da artırmakta, kemik yıkımını yavaşlatıp geciktirmektedir. Yaşamınızın bir döneminde bel eğrilmesi, boy kısalması, kemik kırılması gibi sorunlarla uğraşmak istemiyorsanız, likopenin bu önemli etkilerinden yararlanmak için daha çok domates veya domates ürünü tüketmelisiniz.
- 2. Likopen kadınlarda kalp hastalığı riskini azaltabiliyor.Harvard Üniversitesi Halk Sağlığı Okulu’nun çalışmalarının sonuncusu, saygın bilimsel dergilerden Journal of Nutrition’un Haziran 2003 sayısında yayınladı. Bu çalışma ile elde edilen bulgular , likopen zengini en önemli besin olan domates ürünlerinin yüksek miktarlarda tüketiminin, kadınlarda kalp ve damar sağlığını koruyup güçlendirdiğini gösteriyor. Likopen tüketimindeki artış ve kan likopen seviyesinde fazlalaşma ile aterosikleroz ile ilişkili koroner kalp hastalığı sıklığında azalma arasında güçlü, güvenli ve anlamlı bir ilişki var. Benzer bulgulara başka çalışmalarda da ulaşılmış, Avrupa Antioksidan Çalışması’nda (1997) da aynı sonuçlar alınmıştır. Menopoz dönemi ile birlikte görülme riski artan koroner kalp hastalığından korunmada, kadınların likopenden yararlanabileceğinden kuşku duyulmamaktadır.
- 3. Likopen kadın cildine dost bir karotenoiddir.Cilt yaşlanmasının en önemli sorumlusu güneş ışınlarıdır. Güneşe bağlı cilt değişimleri “foto yaşlanma” olarak tanımlanır. Foto yaşlanmanın nedeni güneşteki UVA ve UVB ışınlardır. Uzun süreli ve kontrolsüz –korunmasız- olarak bu ışınlara maruz kalmak; deride kuruma, incelme ve kırışmalara yol açar. Likopen, yağlı cilt dokusunda birikebilen güçlü bir antioksidandır. Bu güçlü antioksidanın cilt dokusundaki yoğunluğu arttıkça, güneş ışınlarının oluşturabileceği serbest radikal bazlı hasarlar ve cilt yaşlanması da azalmaktadır.
Likopenin kadın cildi üzerindeki yararları sadece koruma ile de sınırlı değildir. Likopen ciltte doğal esmerleşme –bronzlaşma sağlayan, cilde hafif bir koyuluk ile birlikte gerginlik, parlaklık ve canlılık veren bir pigmenttir. Cildin doğal esmerleştiricisi ve bronzlaştırıcısı melanin pigmentinin etkisi, likopen ile güçlenmektedir.
4.Damarları korur!
Likopen sadece kadınlar için değil, erkekler için de önemli bir damar dostudur. Avrupa Antioksidanlar Çalışması’nda (EURAMIC) likopen bakımından zengin bir beslenme tarzının, erkekleri koroner kalp hastalıkları (infaktüs, ritim bozuklukları) ve beyin damar hasarlarından (inmeler, bellek sorunları) koruyabileceğini göstermektedir. Likopen, oksidasyona uğramış zararlı kolesterolün damar duvarında birikmesine ve damar tıkayıcı yağlı plaklar oluşturmasına engel olmaktadır.
Hastalıklara Karşı Likopen!
Likopen, insan vücudunda bazı hastalıklara karşı savaşan güçlü bir antioksidandır. Likopenin insan vücudunu birçok hastalıktan koruyacağı ve riskleri azaltabileceği biliniyor.
Bu değerli antioksidana her mevsim güvenilir şekilde ulaşmak için Tat Domates Ürünleri’ni tercih edebilirsiniz. Çünkü Tat Domates Ürünlerinin leziz domatesleri; mevsiminde, en güvenilir topraklarda üretilip raflarda yerini almaktadır. Pratik, ekonomik, doğal ve katkısız likopen kaynaklarınız hemen yanınızda.
Likopenin Yan Etkisi Var Mıdır?
Likopene karşı önlem alınmasını gerektiren hiçbir bulgu yoktur. Ancak sodyum alımına dikkat etmemizi gerektiren bir hastalığınız varsa, domatesli hazır gıdaların bol miktarlarda sodyum içerdiğini göz önünde bulundurmanız gerekir.
DomatesinÖyküsü
İnsanlık tarihine baktığımız zaman, domatesin hayatımıza oldukça geç girdiğini görüyoruz. Anavatanı Güney Amerika olan domates, And Dağları’nda Aztekler tarafından keşfedildi. 1500’lü yıllarda Meksika’nın İspanyollar tarafından istila edilmesiyle de “Dünya Turu” başladı. İspanyol denizcileri tarafından Güney Avrupa’ya taşınan domates, Akdeniz ülkelerinde, özellikle İtalya, İspanya, Portekiz’de, hızla yayılarak popüler bir besin haline geldi. İtalyanlar “Puma Amuris”, Fransızlar “Pumme Damour”, İngilizler “Apple of Love” diye tanımladılar bu lezzetli yeni ürünü. Bütün dillerde domatesin takma adının “Aşk Elması” ya da “Aşk Meyvesi” olmasının ya da Almanların onu “Cennetin Meyvesi” olarak tanımlamasının nedeni, domatesin cazibesiyle özdeşleştirilmesi olsa gerek.
19. yy’ın sonuna doğru ise domates, hemen hemen bütün dünyada tanınan bir sebze haline geldi. Yemeklere kattığı lezzet ve renk, onun çeşitli şekillerde ve bolca kullanılmasını sağladı.
Peki, bugün mutfağımızın vazgeçilmez bir unsuru olan domates meyve midir? Yoksa sebze midir? Eğer bir botanikçi ile konuşursanız size domatesin bir meyve olduğunu söyleyecektir; çünkü domatesin içinde tohumlar vardır. Fakat bahçecilik ile uğraşan birisi, domatesin sebze olduğunu ve meyveler gibi ağaçta yetişmediğini söyleyecektir. Aslında her iki cevap da doğrudur: Domates, hem meyve hem de sebzedir!
Domates neden ideal bir besindir?
- Domates düşük glisemik indeksli bir besindir.Domates kana çok yavaş ve dengeli bir biçimde karışır. Yani insülin salınımını tahrik etmez, insülin direncini tetiklemez. Domatesin kilo kontrolünü sağlamasında, düşük glisemik indekse sahip bir besin olmasının payı büyüktür.
- Domates lif zengini bir besindir.Bir adet orta boy domateste ortalama 1 gram lif bulunur.
- A ve C vitaminleri, potasyum ve folik asit bakımından zengindir.Günde 1 orta boy domates yiyerek C vitamini ihtiyacınızı %15-20’sini, A vitamini ihtiyacınızın %10’unu karşılayabilirsiniz.
- Domates bir likopen deposudur.Kırmızı mucize likopen, domates ve domates ürünlerinin sihirli gücüdür.
DomatesinFaydaları
Domates ile cildinizi koruyun!
Likopen oranı yüksek bir cilt, güneşin zararlı ışınlarından çok daha az etkilenir. Domates ve domates ürünlerini bolca tüketirseniz, cildinizdeki likopen miktarı artacak ve doğal olarak bebek gibi bir cilde sahip olacaksınız.
DomatesinBesin Değeri ve Tüketim Miktarı
Domates dünyanın hemen hemen her mutfağının vazgeçilmez rengi ve lezzetidir. Eğer domates olmasaydı, birçok lezzetli yemekten mahrum kalmış olacak ve böylesine eşsiz lezzetlerle tanışmamış olacaktık. Rengi, tadı, kokusu ve her yemeğe yakışan ayrıcalıklı halleri ile domates, mutfağımızın bir mucizesi olarak hayatımızda önemli bir yere sahiptir.
Domatesin en çok sevildiği mutfak Akdeniz mutfağıdır. Bunun nedeni ise Akdeniz mutfağını sağlıklı kılan zeytinyağı ile birlikte domates ve domates ürünlerinin çok kullanılması ve yemeklere kattıkları muhteşem lezzettir.
Daha sağlıklı olmak, kaliteli ve uzun bir yaşam sürmek için bir ömür boyu tüketmekten asla vazgeçmemeniz gereken tek besin domatestir. Güçlü antioksidan özelliği ile sizi tüm kötü hastalık risklerinden korur ve uzun süreli bir sağlık garantisi verir.
Kırmızıdan gelen mucize ile sizde sağlıklı bir hayatın keyfini sürün!